(Ekstra malumat: Sunulan maruzatın karşı sayfasında II. Abdülhamid’in kurşun kalemle yazılmış el yazısı ile “bu yönde cevap verin” anlamına gelen C. rumuzu vardır. II. Abdülhamid, devletin dizginlerini ele geçirir geçirmez, her günün sabahında ilk iş olarak, isminin A.H. inisiyaliyle yazılı olduğu kırmızı ciltli defterlerde kendisine yöneltilen her husustaki sorulara böyle cevaplar verirdi. Ülkenin her yerinde yaprak kıpırdasa haberi ve inisiyatifi olurdu. Bu defterlere Hulasa-i Maruzat Defterleri denilir ki on beş binden fazlası Osmanlı Arşivi’nde korunmaktadır. Abdülhamid dönemini incelemek, araştırmak isteyenlerin asla vazgeçemeyeceği defter serisidir.)
BELGE METNİ
«28 Ağustos 1298 [9 Eylül 1882]
Yüz on sandık dinamit hamulesiyle Pire’den Kalas’a gitmek isteyen bir kıt’a Yunan sefinesinin leffen takdim olunan Hariciye Nezareti’nin tezkiresi mucebince Devlet-i Aliyye sularından men’-i mürûruna ahden mesağ olmamak hasebiyle Memâlik-i Şâhâne sularından mürûr edinceye kadar harekâtını gözetmek içün yanında bir vapur bulundurulması istîzânına dair Tophane Müşiriyeti’nden»